آثار و چالش های استفاده از فناوری اطلاعات در فرایند پژوهش و پیشنهاد چارچوب مناسبی از بکارگیری این فناوری در پژوهش

عصر حاضر را برخی “عصر اطلاعات ” نامیده اند. این نامگذاری شاید به این دلیل است که امروزه اطلاعات به جزء تفکیک ناپذیر زندگی بشر تبدیل شده است . اگر چه اطلاعات از دیربــاز در زندگی بشر تأثیر به سزایی داشته و انسان برای تصمیم گیری ها و حل مشکلات خود همواره محتاج به آن بوده است، آنچه امروزه اهمیت اطلاعات را صد چندان می کند، شرایط نوین زندگی و نقش فزاینده ی اطلاعـات در آن است. اختراع رایانه، امکان پردازش سریع و ذخیره ی حجم انبوهی از داده ها را فراهم آورد و پیشرفت های بعدی در زمینه ی ارتباط بین رایانه ها و امکان تبادل داده و اطلاعات بین آن ها، تبادل وانتقال اطلاعات را در سطح وسیعی ممکن ساخت . این رویدادها به همراه سایر پیشرفت های صورت گرفته در زمینه ی الکترونیک و ارتباطات، اعم از میکروالکترونیک ، نیمه هادی ها، ماهواره و علم روباتیک منجر به وقوع انقلابی در زمینه ی نحوه ی گردآوری، پردازش، ذخیره سازی، فراخوانی و ارایه ی اطلاعات شد که پدیده ی فناوری اطلاعات حاصل آن بود. بر اساس تعریف، فناوری اطلاعات مجموعه ای از ابزارها، تجهیزات، دانش و مهارت هاست که از آن ها در فرآیند گردآوری، ذخیره سازی، پردازش و انتقال اطلاعات (اعم از متن ، تصویر، صوت و....) استفاده می شود. در این میان نقش ابزارهای رایانه ای و مخابراتی به وضوح مشخص است . این فناوری به سرعت در حال رشد است و فعالیت ها و سرمایه گذاری های انجام شده در این زمینه به ویژه پس از ظهور پدیده ی تارجهان گستر، بسیار چشم گیر می باشد ؛ دامنه ی علوم مرتبط با آن بسیار گسترده و وسیع است و مباحثی نظیر علوم رایانه و مهندسی نرم افزار، مخابرات ، هوش مصنوعی ، نظام های اطلاعات مدیریت، نظام های پشتیبانی تصمیم، مهندسی دانش، فناوری های چندرسانه ای، مدیریت اطلاعات ، امنیت داده و اطلاعات، تعامل متقابل انسان و رایانه، ارتباطات گروهی مبتنی بر رایانه، علم روباتیک، پایگاه های اطلاعاتی و تارجهان گستر را شامل می شود. ابعاد این فناوری نوین بسیاری از زوایای زندگی انسان را فرا گرفته و بسیاری از علوم و موضوعات را تحت تأثیر خود قرار داده است . امروزه موارد استفاده از it را می توان در آموزش ، مدیریت و سازمان، پزشکی، تجارت، امور سیستمی، تولید و صنعت، تحقیقات، حمل و نقل، کنترل ترافیک، صنعت نشر و… ، به وضوح مشاهده کرد. یکی از مهم ترین تأثیرات و کاربردهای فناوری اطلاعات در زمینه ی تحقیقات و ارتباطات علمی است. در تمام فعالیت های علمی و امور پژوهشی از انتخاب موضوع، تحلیل و گردآوری داده ها گرفته تا انتشار نتایج و دستاوردهای پژوهشی، نقش موثر این فناوری به وضوح قابل مشاهده است. به عبارت دیگر، تحقیقات وارد مرحله و عصر جدیدی شده که بسیار متفاوت با گذشته است و بستر آن را تارجهان گستر و سایر فناوری های اطلاعاتی تشکیل می دهد.